KKDÄ°K MBDF SÃœRECÄ° HAKKINDA BÄ°LGÄ°LENDÄ°RME

İçerik ekleme tarihi : 01-03-2021

Kıymetli Kimya ve Kimyasal ürünler ile ilintili Sektör Temsilcileri;

Hepimizce malum olduÄŸu üzere T.C. Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı tarafından 23.06.2017 tarihinde 30105 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmış olan ''Kimyasalların Kaydı, DeÄŸerlendirilmesi, Ä°zni ve Kısıtlanması Hakkında YönetmeliÄŸi'' (KKDÄ°K) kapsamında 1 Ocak 2021 – 31.12.2023 tarihleri arasında gerçekleÅŸtirilecek olan Kayıt dönemine girilmiÅŸtir. Bu dönem kapsamında Bakanlık tarafından oluÅŸturulmuÅŸ olan ‘’Kimyasallar Yardım Masası’’ bu birime ait web sitesi güncel geliÅŸmeler uyarınca duyurular yayımlamakta ve KKDÄ°K yönetmeliÄŸinin paydaÅŸları diye adlandırabileceÄŸimiz Sanayici, Ä°thalatçı, Ä°malatçı, Tek Temsilci, Danışman ve Uzmanları bilgilendirmektedir.

Kimyasallar Yardım Masası’nın Kayıt sürecine dair uyarılarına Yardım masası web sitesi üzerinden ulaÅŸabilirsiniz. 

Kimyasallar Yardım Masası tarafından yayımlanan bu duyurulardan da anlaşılacağı üzere KKDÄ°K YönetmeliÄŸi kapsamında tüm potansiyel kayıt ettirenlerin mevzuatın tanımış olduÄŸu zaman dilimi içerisinde kayıt sürecini tamamlayabilmesi için MBDF’lerin efektif çalışması, iÅŸbirlikçi yaklaşımın paydaÅŸlar tarafından benimsenmesi ve Lider Kayıtçıların uygun bir zaman diliminde belirlenip Lider Kayıt Dosyasını oluÅŸturmaya baÅŸlaması kritik önem arz etmektedir. Bu sayede ilgili madde için tüm ortak kayıt ettirenlerin mevzuatta tanınan süreler içerisinde kayıt dosyalarını sisteme girmeleri mümkün olacaktır. MBDF’nin oluÅŸamadığı, Lider Kayıtçının tespit edilemediÄŸi ya da bir MBDF üyesinin bu rolü üstlenmekte imtina etmesi halinde kayıt dosyası mevzuatta belirlenen süreler içinde sisteme sunulamaması ve bunun bir sonucu olarak mevzuat hükümleri uyarınca bu maddenin 1.1.2024 tarihi itibarı ile imal ve ithal edilememesi durumunu doÄŸuracaktır. Tüm paydaÅŸların yadsınamaz ÅŸekilde kabul edeceÄŸi üzere bu durum gerek yurt içi gerekse de ihraç ürünlerimiz açısından ciddi bir tedarik krizi yaratacak ve yer yer kapasite yoksunluÄŸu ve bazı maddelerin kıtlık durumuna düÅŸmesi gibi arzu edilmeyen sonuçları olacaktır. 

KKDÄ°K teknik kapsamı itibarı ile oldukça talepkar bir yönetmelik olduÄŸu, uyumlaÅŸtırıldığı AB REACH Mevzuatı kapsamında yaÅŸanmış tecrübelerden bilinmektedir. Hatta denebilir ki AB REACH Mevzuatı ve/veya global çapta uygulanan diÄŸer yönetmelikler uyarınca derlenmiÅŸ veriler olmasa 3 yıllık süre, yüksek tonajlı birçok maddenin test ve analiz sonuçlarının elde edilmesi ve kayıt dosyalarının hazırlanması yurt içi laboratuvar teknik alt yapısı göze alınır ise yeterli gelmeyebilirdi. Bu anlamda üyesi olduÄŸumuz Gümrük BirliÄŸi, AB pazarına entegre olan endüstrimizin alt yapısı ve tecrübesi ve mevzuat uyumu kapsamında bir süredir yurdumuz yetkili otoriteleri tarafından yayımlanan yönetmelikler vesilesi ile bilgi, birikim ve veri altyapısını geliÅŸtirmiÅŸ durumdadır. 

Bunun yanı sıra KKDÄ°K YönetmeliÄŸinin Ek 18’i uyarınca hazırlanan eÄŸitim ve sınav programları sayesinde yetiÅŸmiÅŸ uzman kapasitesini artırmayı hedeflemiÅŸtir. Maalesef Pandemi koÅŸulları nedeniyle bu eÄŸitim programları bir nebze aksamış olsa da belli ölçüde amacına ulaÅŸmıştır. 

Tüm bu bilgiler ışığında KKDÄ°K Kayıt döneminin ilk evresinde olduÄŸumuz bugünlerde KKS sistemi aracılığı ile ön MBDF bildirmiÅŸ olduÄŸunuz maddeler hakkında birçok e-posta alıyor olacaksınız. Biz CRAD olarak, AB REACH yönetmeliÄŸinin uygulanmasından gelen tecrübemiz ve Yetkili otoritelerimiz de yine benzer mevzuat deneyimleri sonucu verdikleri destek sureti ile süreci iÅŸler kılmak ve kayıtların zamanında gerçekleÅŸmesi için tüm paydaÅŸlara süreci efektif hale getirecek ve basitleÅŸtirecek bilgi ve tavsiyeleri sunmak arzusundayız. Bu anlamda tüm paydaÅŸların iÅŸ birliÄŸi kritik önem arz etmektedir. 

SÄ°ZLERE ULAÅžAN MBDF E-POSTALARI HAKKINDA TAVSÄ°YELER

Ä°çinde bulunduÄŸumuz dönemde KKS sisteminde ön MBDF bildirimi esnasında belirtmiÅŸ olduÄŸunuz iletiÅŸim e-postasına birçok e-posta ulaÅŸacaktır. Bunların amacı; KKDÄ°K YönetmeliÄŸi hükümleri uyarınca MBDF (Madde Bilgi DeÄŸiÅŸim Forumu) adı verilen ve ilgili maddenin kayıt iÅŸleminin iÅŸ birliÄŸi içerisinde Kamu Otoritesi tarafından madde hakkında yönetmelikte talep edilen verilerin derlenmesidir. 

MBDF çalışmasını dilimizde Ä°mece çalışması ile benzetilebilir. Amaç Madde hakkındaki ön MBDF sunan tüm paydaÅŸların iÅŸ birliÄŸi içinde madde hakkındaki verileri elde etmesi ve yönetmeliÄŸi göre derlenmesi ve KKS sistemi üzerinden sunulmasıdır. KKDÄ°K YönetmeliÄŸi 65. Madde’de belirtildiÄŸi üzere AB Mevzuatına uyum kapsamında AB REACH Mevzuatının yurdumuza uyumlaÅŸtırılmasını hedefleyen bir yönetmeliktir. Bu nedenle Maddeler hakkında talep edilen veriler AB REACH mevzuatı ile eÅŸdeÄŸerdir. 2006 yılında yayımlanmış ve madde kayıtlarını tonaj bandı gereÄŸince 2010,2013 ve 2018 yılında tamamlanmıştır. Bu nedenle KKDÄ°K kapsamında talep edilen verilerin büyük bölümü hali hazırda AB REACH Mevzuatı kapsamında yine aynı mevzuat kapsamındaki AB kayıtçılarının, AB SIEF’lerinin ya da Konsorsiyumlarının elinde bulunmaktadır.  Bu nedenle istisnai durumlar dışında verinin yeniden analizler yapılarak elde edilmesi gerekmemektedir. Kaldı ki verilerin sil baÅŸtan analizler yapılarak elde edilmesi hem ekonomik olarak verimsiz hem de birçok ekotoksikolojik veriler için süre açısından da imkânsız olacaktır. Ä°ÅŸleyiÅŸte her ne kadar bu ÅŸekilde bir hüküm bulunmasa da beklenen AB REACH Lider kayıtçılarının, üye oldukları SIEF’lerin ya da Konsorsiyumların verilerini talep edecekleri ek bir ‘’Veri Payı karşılığı’’nın ödenmesi ile ‘’Veriye EriÅŸim Mektubu’’ vasıtası ile paylaÅŸmaktır.

Bu anlamda bazı maddeler için madde hakkında çalışan Konsorsiyumlar ve/ veya Lider Kayıtçı adayları siz MBDF üyeleri ile iletiÅŸim kurmak ve MBDF iletiÅŸiminde baÅŸlatıcı rolü üstlenmek durumundadır. 

Bu bölümde sizlere ulaÅŸan ön MBDF iletiÅŸimleri ile ilgili açıklamalar ve bazı pratik bilgi ve öneriler sunmayı amaçlıyoruz. Bu tavsiyeler kapsamında daha açıklayıcı olmak için bazı benzetmeler kullanmayı tercih ediyor olacağız; bu anlamda ‘’TeÅŸbihte hata olmaz’’ sözünü göz önünde bulundurarak deÄŸerlendirmenizi rica ederiz.   

1. Lider Kayıtçı seçimi: bir MBDF’nin iÅŸlerlik kazanması açısından Lider kayıtçı seçimi önemlidir. Zira Lider kayıtçı adayı bulunmaz, seçilmez, ya da seçimi çok geç vakte kalır ise maddenin kayıt dosyasının oluÅŸumuna baÅŸlanamaz. BaÅŸlanamayan ya da gereÄŸinden daha geç baÅŸlayan bir iÅŸ mevzuatta 31.12.2023 olarak belirtilen Son Kayıt tarihine yetiÅŸemeyeceÄŸi için madde ile ilgili tüm paydaÅŸlar bu durumdan olumsuz etkilenir ve 1.1.2024 tarihinde mevzuat gereÄŸi maddeyi üretememe ve/veya ithal edememe durumu ile karşı karşıya kalırlar. Bu durumun vahametini açıklamak için çok da detaya gerek yok zaten. Yurdumuzda o maddeyi kullanarak yapılan tüm imalat ve ihracat iÅŸleri aksar. Bu yüzden size iletilen maillerde yer alan Lider kayıtçının (Bu bazen firmanın kendisi bazen de firma adına KKDÄ°K iÅŸlemlerini yürüten Tek Temsilci olabilir) eÄŸer Lider Kayıtçılık rolünü yürütebilecek niteliklere haiz olduÄŸunu düÅŸünüyorsanız, o Lider kayıtçıyı onaylamanız kayıt dosyası çalışmalarının bir an önce baÅŸlamasına sebep olması açısından MBDF de yer alan tüm paydaÅŸlar için olumlu bir baÅŸlangıç ve geliÅŸme olacaktır.
 
2. MBDF içinde ilgi statünüz: MBDF içinde yer alan potansiyel kayıt ettirenler kendi durumları ve ellerinde yer alan kaynaklar açısından farklı seviyelerde ele alınabilir. Bu anlamda geçmiÅŸte tecrübe edinilmiÅŸ AB REACH YönetmeliÄŸinden feyz almak iÅŸlemleri kolaylaÅŸtırması açısından anlamlı olacaktır. AB REACH Mevzuatının uygulanması sürecinde önemli bir rol almış olan CEFIC (Avrupa Kimya Endüstri Konseyi) tarafından yayımlanmış rehber ve dokümanlardan faydalanmak gerek terminoloji gerek iÅŸleyiÅŸ açısından KKDÄ°K MBDF’lerinin iÅŸleyiÅŸinde önemli rol oynayacağı görüÅŸündeyiz. CEFIC rehberlerinde SIEF içindeki statüler ÅŸu ÅŸekilde ifade edilmiÅŸti; 

• Lider (Lead): MBDF içinde Lider Kayıtçı Rolü
• Müdahil (Involved): Lider kayıtçıya iÅŸgücü ve/veya veri anlamında destek olabilecek kapsiteye sahip ve dosya oluÅŸumunda görev almaya talip ön MBDF üyesi 
• Pasif (Passive): MBDF de amacı ortak kayıtçı olmak olan, veri veya iÅŸ gücü anlamında katkıda bulunmak istemeyen ortak kayıtçı adayı. 
• Hareketsiz (Dormant): Ortak kayıt aÅŸamasına gelindiÄŸinde tam kayıt yaptırmak konusunda kararı net olmayan, güvenli tarafta olmak adına ön MBDF bildirmiÅŸ ancak esas niyeti madde tedarik zincirinde yukarıda yer alan imalatçı tarafından yapılacak kayıt kapsamından faydalanmayı planlayan diÄŸer MBDF üyeleri. 

Yukarıda tanımları ve kısaca açıklamaları yer alan MBDF içi statü durumları yönetmelikte yer almasa da MBDF içi düzenin ve firmaların niyetlerinin ifade edilebilmesi açısından CEFIC rehberlerinden alıntılanmış rol tanımlarıdır. Mantıksal olarak da anlaşılabileceÄŸi gibi ilk aÅŸamada amaç Lider ve var ise bu çalışmaya katkı saÄŸlayabilecek Müdahil kayıtçıların belirlenmesidir. Liderin ve var ise Müdahil üyelerin belirlenmesi sonrası dosya derleme iÅŸleri baÅŸlandığında artık diÄŸer adaylar (istisnai durumlar hariç) bu rolleri seçemezler zira Lider ve var ise Müdahil MBDF üyesi artık iÅŸ ve iÅŸlemlere baÅŸlamıştır. Ancak diÄŸer seçenekler olan Pasif ve Hareketsiz statüleri arasında MBDF üyesi ortak kayıt dönemine dek dilediÄŸi zaman deÄŸiÅŸiklik yapabilir.  

3. Muhtemel Kayıt Tonaj Bandınızın sorulması: KKDÄ°K kayıt dosyası Lider Kayıtçı tarafından oluÅŸturulurken ve/veya Kayıt dosyası tamamlandığında Ortak kayıt dosyasına dair giderlerin paylaÅŸtırılması süreci için sizlerin kayıt etme niyetinde olduÄŸunuz tonaj bandı önem arz etmektedir. Bunu iki baÅŸlıkta açacak olursak; 

a.    Sizin tonaj bandınız Lider Kayıtçının kapsayacağı Tonaj Bandından daha yüksek ise bu sizin Kaydınız için bir veri açığı doÄŸurur. Bu nedenle böyle bir durumun bugünden bilinmesi gerekir ki Lider Kayıt ettiren Ana kayıt dosyasını MBDF de yer alan en yüksek tonaj bandı için derlemesi mümkün olabilsin. 

b.    MBDF’yi üyeleri olan bir kooperatif gibi düÅŸünecek olursak, ortak kayıt dönemine girildiÄŸinde paydaÅŸlardan veri eriÅŸimi için üleÅŸtirilecek payların daha gerçekçi hesaplanabilmesi ancak paydaÅŸların Tonaj bantları bilinir ise mümkün olabilecektir. Bu her ne kadar kesin bir hesaplama ile sonuçlanamayacağı bilinse de ilk etapta daha ÅŸeffaf ve adil payların kestirilebilmesini mümkün kılacaktır. 

Bu çerçevede KKDÄ°K kapsamındaki MBDF içi gider paylaşımı unsurlarının elde olan paydaÅŸ tonaj verisi ve bu verilerin gerçekliÄŸi ile baÄŸlantılı olacağı bilinmelidir. 

Tabi ki bu Tonaj bilgileri Pazar geliÅŸmeleri, piyasa koÅŸulları kapsamında deÄŸiÅŸiklik gösterebilir. ÖrneÄŸin bugün 10-100 ton bandında kayıt etmek istediÄŸiniz bir maddeyi ilerleyen zamanda 100-1000 ton/yıl bandı için kayıt ettirmeniz durumu doÄŸabilir.  Bu nedenledir ki belirtilen bu tonaj bandı ÅŸu an için öngörülen tahmini olarak belirtilmektedir ve süreç içerisinde her yılın sonunda ilgili yıldaki imalat veya ithalat miktarı uyarınca güncellenebilir bir veridir. Ancak mantıksal bir realite kapsamında bugün 1-10 ton bandında belirtilen bir tonajın 2023 yılında >1000 ton yıl a dönüÅŸmesi ya da bugün >1000 ton yıl olarak belirtilen bir tonaj bandının 2023 yılında kayıt anında 1-10 tona düÅŸeceÄŸini düÅŸünmek gerçekçi olmaktan (olaÄŸanüstü istisnai durumlar hariç) uzaktır. 

Bu kapsamda ilerleyen yıllarda daha belirgin bir MBDF gider paylaşımı görebilmek, tüm paydaÅŸların tonaj bandı tahminlerini en gerçekçi düzeyde paylaÅŸması ile mümkün olabilecektir. 

4. KKDÄ°K YönetmeliÄŸi Madde 26 uyarınca firmanız aidiyetinde veri bulunmasının sorulması: 
KKDÄ°K yönetmeliÄŸinin önemli amaçlarından biri de Kimyasalların risk deÄŸerlemelerinin yapılabilmesi sürecinde elde edilmesi gereken test ve analiz sonuçlarını testlerin tekrarını gerektirmeden, hatta özellikle omurgalılar üzerinde yapılan testlerin tekrarlanmaması için veri paylaşımının yönetmelikçe zorunlu hale getirilmesi sureti ile testleri minimize etmektir. Bu çerçevede her MBDF, KKDÄ°K YönetmeliÄŸinin 26. Maddesi uyarınca, kendi üyeleri ve hatta var ise baÅŸka veri sahiplerine kendi fikri mülkiyet hakkına sahip oldukları veri olup olmadığını sormakla mükelleftir. Bu çerçevede eÄŸer elinizde KKDÄ°K koÅŸullarını karşılayan nitelikte çalışma sonuç deÄŸeri ve/veya özet çalışma raporları bulunuyor ise buna uygun olarak yanıt vermeniz beklenmektedir. Veri bulunması halinde bunların niteliÄŸi, KKDÄ°K kapsamında kullanılacak niteliÄŸe sahip olup olmadığı ve verinin tarafınıza aitliÄŸi ile ilgili detay hususlar için MBDF yönetimi ya da Lider kayıtçı ayrıca sizler ile temas ediyor olacaktır. 

Yukarıda yer alan bilgiler doÄŸrultusunda firmanızın statüsünün belirlenmesi ve MBDF iletiÅŸimlerinde Lider kayıtçılara ve MBDF iletiÅŸimlerine makul süre içinde ve elden gelen en gerçekçi tahminler doÄŸrultusunda yanıt verilmesi, saÄŸlıklı bir kayıt dönemi yürütülmesi ve madde ile ilgili tüm paydaÅŸ ve MBDF üyelerinin adil, ÅŸeffaf ve tarafsız bir ÅŸekilde baÅŸarıyla kayıt dosyalarını yönetmelikte ön görülen süreler içerisinde sunulmasına ve kimya ve kimyasal ürün bağıntılı sektörlerin aksaksız olarak faaliyetlerini baÅŸarı ile sürdürmesine vesile olacaktır. KKDÄ°K YönetmeliÄŸinde baÅŸarılı sonuç tüm paydaÅŸların içten ve azimli iÅŸ birliÄŸi ile mümkündür.

Bu süreçte ilgili yürütme otoritesi olan T.C. Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı Kimyasallar Yönetimi Dairesi BaÅŸkanlığının duyurularını ve yayınlarını takip etmek kritik önem arz etmekte olduÄŸunu bir kez daha belirtmeyi borç bilir, sizdeÄŸerli MBDF üyelerinin iÅŸtiraki ve desteÄŸi için ÅŸimdiden teÅŸekkür eder ve tüm paydaÅŸlara baÅŸarılı bir KKDÄ°K Kayıt dönemi dileriz.