KİMYASALLAR YARDIM MASASI WEB SİTESİNDE YER ALAN GÜVENLİK BİLGİ FORMU(GBF) HAKKINDA DUYURUYA İLİŞKİN HUKUKİ, MANTIKSAL VE YÖNETMELİK AMACI AÇISINDAN HATALAR

İçerik ekleme tarihi : 09-02-2024

Bugün Kimyasallar yardım masasının web sitesinde duyurular bölümünde aÅŸağıda linkten eriÅŸilebilen bir duyuru yayımlandı. (Bakanlık duyuru linki)

1998 yılından beri Kimya endüstrisinin bir üyesi olan ve 2007 yılından beri Kimyasalların güvenli kullanımı ve insan saÄŸlığı ve çevre üzerindeki etkilerini kontrol etmeyi amaçlayan yönetmelikler alanında hizmet sunan naçizane bir uzman olarak duyuruyu ÅŸaÅŸkınlıkla okudum. Bunun üzerine, okurken beynimde oluÅŸan düÅŸünceleri, yönetmeliklerin amacı olan ‘’Etkin ve koruyucu zararlılık iletiÅŸimi ilkeleri” süzgecinden geçirip düÅŸüncelerimi paylaÅŸmadan edemedim.   

Bir GBF’nin hazırlanma ve dağıtılma amacı, adından da anlaşılacağı üzere bir kimyasal maddenin ya da karışımın gerek endüstriyel gerek profesyonel kullanıcılarının ürünü güvenli kullanmasını temin etmek üzere alacağı tedbirler, kullanacağı kiÅŸisel koruyucu donanım ve mühendislik tedbirlerini bildirmek ve bu sayede çevreyi ve insan saÄŸlığını korumak içindir. 

Bu amaç için GBF ve hatta zararlılık iletiÅŸimi hakkındaki yönetmelikler yetkili otoriteler tarafından günün gereklilikleri, teknik imkanlar doÄŸrultusunda yeni, faydalı bilimsel verileri ihtiva edecek ÅŸekilde güncellenir. Bu sayede Güvenlik Bilgi Formları daha iÅŸlevsel ve daha koruyucu olması amaçlanır. EÄŸer yürürlükten kaldırılan yönetmelikler bu ek faydaları saÄŸlıyorsa, o zaman zaten yürürlükten kaldırılmalarına gerek de yoktur. EÄŸer uzun bir geçiÅŸ süresi sonrası yürüklükten kaldırıldı ise artık o yönetmeliÄŸe uygun bir dokümanın yönetmelik uyumluluÄŸundan bahsedilemez. 

Yürürlükten kalkmış bir yönetmeliÄŸe göre denetim de yapılamaz. Bu durumda aÅŸağıdaki duyuruda yer alan ve 29204 sayılı Yönetmelik ile uyumlu olarak hazırlanmış ve halen tedarik aÅŸamasında kullanılan GBF’ler hangi yönetmelik kapsamında denetlenecek ve uyumsuzluklar hangi yönetmelik uyarınca cezaya tabi olacaktır? EÄŸer günün gerekliliklerini karşılayabiliyor ise o zaman “yönetmelik neden yürürlükten kaldırılmıştır?” soruları ister istemez akla gelmektedir.  

Hazırlayıcıya dair sertifika, hazırlayan kiÅŸinin bu konuda yetkin bilgiye sahip olması ve bu sertifikanın belirli bir geçerlilik süresinin olması da kiÅŸinin bilgilerini taze tutup güncel yönetmelik ve Teknik adaptasyonları takip ettiÄŸinin bir güvencesinin olmasını saÄŸlamak amacı ile ortaya konmuÅŸ gereklilik sonucudur. KiÅŸinin sertifika geçerlilik tarihine 1 ay kalmış olması, hazırladığı GBF’nin 2 ay sonra uyumsuz sayılacağı ve amaçladığı faydayı saÄŸlayamayacağı düÅŸüncesi akla sığan bir düÅŸünce deÄŸildir. Mühendisler binalar yapar, Doktorlar cerrahi müdahalede bulunur. Yaptıkları iÅŸleme dair salahiyetleri, iÅŸlemi yaptıkları anda bu konuda gerekli lisansa sahip oldukları ile sorgulanır. KiÅŸinin 2 ay sonra lisansını bir sebeple sonlanması, geçmiÅŸte salahiyet sahibi iken gerçekleÅŸtirdiÄŸi iÅŸlemleri geçersiz kılmaz. EÄŸer böyle olsa emekli olan her bürokratın ve siyasinin görev süreleri sonunda geçmiÅŸte aldıkları tüm kararların geçersiz olmasına neden olurdu. GBF hazırlayıcısı uzman kiÅŸinin sertifikasının dolması ile hazırladığı GBF’nin geçersiz sayılması, tecrübesi daha uzun zamana dayanan ancak belgesinin bitimine 1 ay kalmış bir uzmanın bilgi ve deneyimini ucuzlatmak ve belge süresi sonuna kadarki yetkinliÄŸine leke düÅŸürmek olduÄŸu açıktır. 
  

Yürürlükten kalkan bir yönetmeliÄŸe uygun hazırlanmış GBF’yi geçerli saymak da belgesi 3 ay sonra dolacak olan bir uzmanın hazırladığı belgenin geçerlilik süresini kiÅŸinin belge süresine baÄŸlamak da hukuki olmayıp, GBF’nin hazırlanış amacı açısından mantık dışı bir uygulama olduÄŸu aÅŸikardır. 

Endüstri 23 Haziran 2017’den 31 Aralık 2023 tarihine kadar verilen 6,5 yıllık süreyi bu uyumu saÄŸlamak için verimli kullanmamış ve bugün geçiÅŸi bir anda saÄŸlayamamış olabilir. Bu amaçla, ek geçiÅŸ süresi verilebilir. Ama bu esnekliÄŸi saÄŸlayabilmek için yürüklükten kalkan yönetmeliÄŸe göre hazırlanmış bir GBF’yi geçerli saymak, diÄŸer yandan da geçerli yönetmeliÄŸe göre uygun ve amacı doÄŸrultusunda hazırlanmış bir geçerli GBF’nin ömrünü, hazırlayan uzmanın sertifika süresine baÄŸlayan bir yaklaşım, zararlılık iletiÅŸiminin ve bu sayede çevre ve halk saÄŸlığını koruma amacından uzaklaÅŸmaktır.

Kimyasallar ile güvenli çalışmanın, çevre ve halk saÄŸlını korumanın amaçlandığı günler dilerim.   

Saygılarımla 
Melih BabayiÄŸit