ENDÜSTRİ YARIŞINDA MEVZUAT ÖZEL ETAPLARI

BOYATÜRK DERGÄ°SÄ° - AÄžUSTOS EYLÜL 2009 SAYISI

Ä°nsan ve çevre saÄŸlığı endiÅŸelerinin , çevresel kaygıların arttığı günümüzde, geliÅŸen bilim ışığında kimyasallar her gün daha fazla mercek altına alınmakta. SanayileÅŸme sürecinin hayat ve çevreye olan olumsuz etkilerini en aza indirgemek ve daha saÄŸlıklı bir ortamda sürdürülebilir bir yaÅŸam yaratmak adına kimyasallar ile ilgili bilimsel verileri elde etmeyi saÄŸlayacak ve kontrol imkanı yaratacak çeÅŸitli mevzuatlar tüm global yöneticilerin üzerine önemle eÄŸildiÄŸi bir konu. Gün geçmiyor ki yeni bir kimyasal kontrol ve bilgi talebi ilintili direktif yayınlanmasın.

GeliÅŸmiÅŸ bir Pazar olması nedeniyle uygulama alanı bölgesel olsa da tüm dünyayı etkileyen REACH Mevzuatı, gelmiÅŸ geçmiÅŸ en kapsamlı kimyasal mevzuatlardan biriydi. Kapsamı , gereklilikleri ve görece kısa uygulama süreci Türk Kimya Endüstrimiz de dahil olmak üzere etki alanı dahilinde oldukça geniÅŸ yankı uyandırdı. Mevzuatın yorumlanması ve ön kayıt süreci ile geçen 2008 senesi sonrasında 2009 yılı sessizlik ve belirsizlikle baÅŸladı. Mevzuatın geniÅŸ kapsamının, belirsiz noktaların fazlalığı sonucunu yarattığı gibi, mevzuat ile birlikte kurulan ECHA ( Avrupa Kimyasallar Ajansı) ise Uygulayıcı ve Rehber rolünü hazmetme gayreti içindeydi. ECHA 2008 kasım sonu biten ön kayıtlarda en azından IT bacağında beklenenin üzerinde bir performans çıkartarak , tahmin edilenin 40 katına ulaÅŸan ön kayıt sürecini baÅŸarı ile sonlandırdı. 2009 senesinin başında ise ellerinde ayıklanması gereken üç milyona yakın kayıt bulunmaktaydı.

SIEF = HARÄ°TASI OLMAYAN ZORLU ETAP

REACH Mevzuatı hem fonksiyon, hem de mevzuatın uygulanabilirliÄŸi açısından SIEF adı verilen Madde Bilgi Paylaşım Forumlarına çok görev veriyor, hem de onları hiç bir ÅŸekilde mevzuatta nitelendirmiyor ve regüle etmiyordu. REACH, kaydı yapılacak her kimyasal için oldukça kapsamlı ve oluÅŸturulması pahalı bir veri dosyası istemekte. Bu giderlerin bir firmaca karşılanması çoÄŸu örnekte ekonomik olarak imkansız. Zira elde veri bulunmayan maddeler için kayıt dosyası ve Kimyasal güvenlik raporlarının oluÅŸturulması milyon Avroları bulan ve hatta aÅŸan maliyetlere sahip. Hal böyle olunca; mevzuatın talepleri ancak madde üretici ve ithalatçılarının, yani o madde ile ilgili riski yaratan ve kazanç saÄŸlayan kurumların bu bedelleri ortaklaÅŸa üstlenmesi halinde karşılanabilir hale gelecek. Bu amaca yönelik olarak veri paylaşımını ve SIEF oluÅŸumu sistemini öneren mevzuat, SIEF’lerin oluÅŸumu ve iÅŸleyiÅŸini tamamen endüstriye bırakıyor. Bu da doÄŸal olarak belirsizlik ve kaos ortamını tetikliyor.

Ciddi maliyetleri olan verilerin ortaklaÅŸa elde edilmesi, vakti kısıtlı ve ucu üretim sonlandırmaya varan ciddi yaptırımları olan bir mevzuat, kısa süre içinde bugüne kadar rakip olan madde üreticileri arasında hızlı bir iÅŸbirliÄŸi süreci gerektiriyor. Dünyanın tüm bölgelerine dağılmış firmaların, nasıl bir iÅŸbirliÄŸine gideceÄŸi, kimin lider olacağı, muhaberatın nasıl gerçekleÅŸeceÄŸi, eldeki verilerin fiyatlaması hatta maddelerin eÅŸdeÄŸerliÄŸi bile tartışma konusu. Bu karmaÅŸanın üzerine bir de AB çapındaki danışmanlık ve biliÅŸim teknolojisi kurumlarının ekonomik çıkar saÄŸlama amaçlı hareketleri eklendiÄŸinde durum uzmanlar için dahi kördüÄŸüm halini alıyor.

Bazı madde SIEF’leri, dünya çapında pazar payına sahip , kayıt dosyasını tek baÅŸlarına dahi hazırlayabilecek maddi ve teknik birikime sahip üreticiler nedeniyle ÅŸanslı, çünkü bu üreticiler zaten hali hazırda dosya içeriÄŸi birçok veriye sahip ve Lider kayıtçı belirginliÄŸi sayesinde karmaÅŸayı en aza indirgeyerek yollarına devam ediyorlar. Hatta Karbon Siyah örneÄŸinde olduÄŸu gibi en büyük üretici olan Evonik tarafından kayıt dosyası oluÅŸturulup ECHA ya sunulmuÅŸ ve kabul edilip kayıt numarası almış SIEFler de var. Ama üretim tonajları daha düÅŸük olan bir çok madde için halen SIEF kurucusu ve lider kayıtçı belirlenebilmiÅŸ deÄŸil.

SIEF süreci bir SFF ( SIEF Kurulumu KolaylaÅŸtırıcı ) belirlenmesi ve bu SFF in muhaberatı üstlenerek ‘’madde eÅŸdeÄŸerlik kontrolü ve Lider Kayıtçı tespiti’’ ile baÅŸlaması gereken bir süreç. Lider kayıtçının kabulü ve madde eÅŸdeÄŸerliÄŸi aÅŸaması geçildikten sonra , madde ile ilgili özellikle omurgalı test verilerinin varlığı , ve SIEF üyelerinin ellerindeki verilerin kıymetlendirilmesi , veri eksikliklerinin tespiti takip eden bir diÄŸer adım. Tüm bu iÅŸlemler üzerinde tam bir anlaÅŸma saÄŸlandıktan sonra da eksik olan veriler için test ve deney süreçlerine geçilecek. Bir çok aÅŸamayı geçip bu sürece varılsa dahi ön kayıt yaptıranların ne kadarının tam kayıtta yer alacağının yarattığı belirsizlik, SIEF ve kayıt maliyetlerini tamamen bilinmez hale getiriyor.

Lider kayıtçı ve ilk etapta SIEF’e katılan diÄŸer kayıtçıların ödedikleri katılım payları , sonradan kayda katılanlar tarafından ödedikleri paydan ilk katılımcılara nasıl geri ödeme yapılacağı diÄŸer sistematik bilinmezler arasında. Bir çok madde için muhtelif kurumlardan SIEF muhaberatları ulaÅŸması, bizleri SIEF seçimi konusunda en saÄŸlıklı kararı verme konusunda zorluyor. Zira yanlış seçilecek bir SIEF lideri veya Lider Kayıtçı kayıt tarihine dosyayı yetiÅŸtiremeyerek , kendi iÅŸlerini durdurabileceÄŸi gibi ortak kayıtçıların da üretim ve ithalatına engel olabilecektir.

CEFIC bu tip konularda endüstrinin sesi olarak ECHA’ya nazaran daha aktif bir rol oynuyor gözükmekle birlikte maalesef bu tek başına yeterli olmamakta. CEFIC, SIEF’ler ile ilgili birçok rehber doküman yayımladı ve tavsiye kitapçıkları oluÅŸturdu. Yukarıda sayılanların yanı sıra SIEF ler birde Rekabet Kanunları ile paralel çalışmak zorundalar. Yapılacak bir hatalı sözleÅŸme ya da faaliyet SIEF üyelerini bir de Rekabet Kanunları ile karşı karşıya bırakabilir.

REACH VÄ°RAJLARI VE CO-PÄ°LOT Ä°HTÄ°YAÇLARI:

Bu denli zorlu bir yolda hele bir de hızlı ilerlemeniz gerekli ise uzman desteÄŸi , AB çapında bilgi ve iÅŸbirliÄŸi ağı desteÄŸi kaçınılmaz bir unsur ÅŸüphesiz ki. Biz CRAD olarak bu zorlu süreçte Türk Kimya Endüstrisine ve özellikle müÅŸterilerimize doÄŸru yolu bulma, doÄŸru metotla ilerleme konusunda destek veriyoruz. Ayrıca mevzuat gereklilikleri konusunda engellerin kolay aşılabilmesi için gereken Teknik ve Bilimsel hizmetleri de çatımız altında toplama gayreti içindeyiz. REACH mevzuatının önümüze getirdiÄŸi ilk gereklilik mevzuat ile deÄŸiÅŸtirilen ve eskiden 91/155 EC’ye göre düzenlenen Güvenlik Bilgi Formlarının artık REACH (1907/2006/EC) mevzuatı Ek-2 doÄŸrultusunda hazırlanması gerekliliÄŸidir.DiÄŸer yaptırımlar konusunda ortak bir görüÅŸ ve hareket tarzına kavuÅŸmamış olan AB üye ülkeleri ilk baÅŸlangıç uygulaması olarak ithal mallarda Güvenlik Bilgi Formlarının REACH mevzuatı doÄŸrultusunda hazırlanmış olması zorunluluÄŸunu aramaya baÅŸlamışlardır.

On altı bölümden oluÅŸan GBF’lerin bölümlerinin ve içeriklerinin mevzuat uyumlu olması gerekliliÄŸi ayrıca Çevre ve Orman Bakanlığımızın 27092 mükerrer sayılı gazetede 2008 Aralık ayında yayımladığı Güvenlik Bilgi Formlarının düzenlenmesine iliÅŸkin yönetmelikte eÅŸ doÄŸrultuda Güvenlik Bilgi Formatı yükümlülüÄŸü getirmektedir. Üreticiden ithalatçıya tüm endüstriyi etkileyen mevzuatlara uyum konusunda destek vermek üzere Avrupa ve özellikle Ä°ngiltere’de konusunda Pazar lideri olan SAFEWARE firması ile yapılan anlaÅŸma sonucunda firmanın Kimyasal Sınıflandırma, taşıma sınıflandırması , etiketleme ve GBF oluÅŸturma yazılımları ve otomasyon sistemlerini Yetkili Distribütör sıfatı ile endüstrimizin hizmetine sunduk. Kimyasal mevzuatlara dair veritabanı ile 25 dilde güvenlik bilgi formu hazırlamayı bir zahmet olmaktan çıkaran SDSPRO sistemi aynı zamanda müstahzar sınıflandırması konusunda karmaşık hesaplamaları , hata ihtimallerini ortadan kaldırarak , mevzuata uyumlu karışım sınıflandırmasını birkaç tuÅŸ ile sistematik halde yapılabilir kılıyor.Çevre Orman Bakanlığı Kimyasallar Dairesi BaÅŸkanlığı tarafından da kullanılmakta olan yazılımımız,BaÅŸkanlığın hem beÄŸenisini hem de onayını kazanmıştır.

Ayrıca GBF hazırlama konusunda uzmanlarımız kurumlara gereken danışmanlığı en üst seviyede saÄŸlayarak , müÅŸterilerimizin hatalı sınıflandırma ile mal ihraç etmelerinin ve müÅŸteri ülke gümrüklerinde sorun yaÅŸamamalarını saÄŸlamaktayız. Kurum içi ve genel katılıma açık Sınıflandırma ,GBF düzenleme, Kimyasal Risk Yönetimi ve Mevzuat eÄŸitimlerimizle müÅŸteri ihtiyaçları doÄŸrultusunda endüstriyel bilgi ve farkındalık seviyesini arttırmayı hedeflemekteyiz.

CLP : Ä°KÄ°NCÄ° ZORLU ETAP

2008 senesi sonunda AB komisyonunca yayımlanan CLP (Classification Labelling &Packaging ) Sınıflandırma Etiketleme ve Ambalajlama mevzuatı (1272/2008/EC) REACH mevzuatını yeni yeni sindiren kimya endüstrisine yeni bir zorlu etabın haberini vermiÅŸ oldu. Bugüne kadar kırk yılı aÅŸkın süredir 67/548/ EEC Tehlikeli Maddeler Direktifi ve 99/45/ EC Tehlikeli Müstahzarlar Direktifi tarafından sınıflandırılan kimyasallar, en geç Aralık 2010 dan; Müstahzarlar ( yeni ifadesi ile Karışımlar ) ise en geç 2015 ten itibaren BirleÅŸmiÅŸ Milletler tarafından 1992 senesinde ortaya atılan Global UyumlaÅŸtırılmış Sistem (GHS) sistemi ile uyumlu hale getirilerek sınıflandırma ve etiketlemeye tabi olacaklardır. Dünya üzerinde aÅŸağıdaki örnekte olduÄŸu üzere aynı madde için farklı sınıflandırmalar yapıldığı göz önüne alınırsa GHS sistemine neden ihtiyaç olduÄŸu açıkça ortaya çıkmaktadır.

Madde - oral toksisite LD50 = 257 mg/kg olan bir madde:
GHS Tehlike
Taşıma sıvı: toksik; katı: sınıflandırılmamış
EU Zararlı
Amerika Toksik
Kanada Toksik
Avustralya Zararlı
Hindistan Toksik DeÄŸil
Japonya Toksik
Malezya Zararlı
Tayland Zararlı
Yeni Zellanda Zararlı
Çin Tehlikeli DeÄŸil
Kore Toksik

KÜRESEL UYUMLAÅžTIRILMIÅž SÄ°STEM
ÜLKELER ve UYGULAMA AÅžAMALARI

Bu sistem ile birlikte hem bazı maddelerin sınıflandırma kategorileri deÄŸiÅŸecek, hem de bugüne dek sınıflandırmaya tabi tutulmamış birtakım maddeler sınıflandırmaya maruz kalacaklardır. AlışılagelmiÅŸ Risk ve Güvenlik cümlecikleri ( R & S Phrases ) yerlerini H ve P ( Hazard & Precautions) cümleciklerine bırakacaklardır. Bir deÄŸiÅŸiklik örneÄŸi vermek gerekir ise Oral Akut toksisite LD50 deÄŸeri 200-300 mg/kg aralığında olan bir kimyasal eskiden Xn R22 olarak sınıflandırılır iken GHS ye göre akut toksisite LD50 deÄŸeri 150-200 mg/kg olan ve T R25 olarak sınıflandırılan maddeler ile eÅŸ Category 3 olarak sınıflandırılacaktır. Ayrıca daha önce sınıflandırılmamış olan Akut toksisite 5000 mg/kg >LD50 >2000 mg/kg olan maddeler Category 5 olarak sınıflandırmaya tabi tutulacakt
CLP mevzuatı hem kendi kapsamı hem de SEVESO , REACH gibi diÄŸer mevzuatlara olan etkileri ile uyumu zor bir süreç yaratmaktadır. Bu konulara açıklık getirebilmek için AB Komisyonu 17 Haziran tarihinde Brüksel’de bir CLP GHS konferansı düzenledi. Davet edilenler arasında Türkiye’den Çevre Orman Bakanlığı Kimyasallar Dairesi Daire BaÅŸkanı Sn.Abdurrahman Uluırmak, DTM den Sn.Gülizar YavaÅŸ ve CRAD adına Melih BabayiÄŸit bulunuyordu. AB Komisyonu Çevre ve Endüstri Genel Direktörlerinin yanı sıra üye ülkelerden katılan Yetkili Merciler ve Endüstri temsilcilerinin konuÅŸma yaptığı konferans 450 kiÅŸinin katılımıyla gerçekleÅŸti. GHS el kitabı olan ve BirleÅŸmiÅŸ Milletlerce 2003 yılında ilki yayımlanan Mor Kitap Konsepti sonucunda gerek konuÅŸmacı kıyafetleri, gerekse de sunumlar açısından Mor renk ön plana çıkarılmıştı.

Mevzuat gereklilikleri anlatılırken sıklıkla ‘’CLP Önemli bir sistem ancak henüz mükemmel deÄŸil ama geliÅŸim sürecinde ‘’ ifadesi çeÅŸitli yetkililerce tekrar edildi. Bu ifadelerden de anlaşılacağı üzere kapsamı çok geniÅŸ olan bir diÄŸer mevzuat etkilediÄŸi diÄŸer mevzuatları da önüne katarak yeni belirsizliklere ve uygulama güçlüklerine gebe.

CLP/ GHS uyumlaÅŸtırması konusunda AB Komisyonunca bilirkiÅŸi kabul edilen Ä°ngiltere HSE yetkilisi Robin Foster konuÅŸmasında: ‘’2003 yılında ilki BirleÅŸmiÅŸ Milletlerce yayımlanan ‘’Mor Kitap’’ her iki senede bir yenilenmekte” diye belirtti.” 2008 senesinde yayımlanan CLP tüzüÄŸünün 2009’da güncellenecek Mor Kitaptan etkileneceÄŸi unutulmamalıdır’’ diyerek, CLP’ nin çok yakında güncelleneceÄŸinin de haberini vermiÅŸ oldu.Ayrıca ,Endüstrinin BirleÅŸmiÅŸ Milletler GHS delegasyonunu ve takvimini takip ederek aktif yer almasının uygulamayı hayata geçirebilmek açısından hayati önemi olduÄŸunu vurguladı.

Hali hazırda sınıflandırmaların yapılması , bu süreçte REACH kayıt dosyası verilerinden faydalanma , SIEF lerde madde ile ilgili tek bir sınıflandırma üzerinde konsensüse varılması gibi birçok soru, kurumların mesul departmanlarının kafasını karıştıran problemlerin başında geliyor.

Endüstri adına katılan konuÅŸmacılardan MERCK AG yetkilisi Bayan Karin Merkl ; özellikle Precaution –önlem cümleciklerinin seçiminde uygunluk kıstasının ne olduÄŸunun anlaşılamadığı ve mevzuata ters düÅŸmek konusunda kaygılı olduklarını belirtmiÅŸlerdir.

CRAD olarak Yerel ve AB mevzuatları konusunda Endüstriye gereken desteÄŸi verebilmek için tüm faaliyetlerde yer alarak hem Endüstrimizin sorularını bu mecralara taşıyor, hem de elde ettiÄŸimiz bilgi daÄŸarcığını endüstrimize sunmanın mutluluÄŸun yaşıyoruz. Kimyasal mevzuatları ile ilgili her tülü bilgi ve hizmet detaylarımıza, yenilenerek yayına giren crad.com.tr web sitemizden ulaÅŸabilirsiniz.

Tüm Endüstri üyelerinin mevzuatın zorlu etaplarında co-pilotları desteÄŸinde damalı bayraÄŸa kavuÅŸmasını ve Türk Kimya Endüstrisinin ihracat ve üretim hızını kesmeden baÅŸarı podyumunda ön sıralarda yer almasını dileriz.