TEHLİKELİ KİMYASALLARIN AMBALAJ ETİKETLENMESİ

Turkchem Dergisi - 2013 Eylül-Ekim Sayısı

Tehlikeli Kimyasal Ürünlerinizin Etiketlemesinin Doğru Olduğundan Emin Misiniz?

Piyasaya arz edilen tehlikeli maddelerin ve müstahzarların, insan sağlığı ve çevre üzerinde yaratabilecekleri olumsuz etkilere, sahip oldukları fizikokimyasal risklerine karşı kullanıcıyı/tüketiciyi bilgilendiren bir etikete sahip olması bir zorunluluk, yasal bir gerekliliktir.

Kimyasalı üreten/piyasaya arz eden/ruhsat sahibi firmalar, güncel yönetmelik hükümlerine uygun hazırlanmış etiket hazırlamakla veya mevcut etiketin doğruluğunu temin etmekle yükümlüdür (*T.M.M.S.A.E. yönetmeliği bölüm 3, madde 10).

Doğru etiketleme yapabilmenin ilk şartı, doğru risk sınıflandırması yapabilmektir. Risk sınıflandırmasını tespit etmek, tecrübe ve diğer pek çok bağlantılı yönetmeliğe de hakim olmayı gerektirir. Ayrıca, Türkiye’de akredite kuruluştan sınıflandırma hakkında eğitim almış sertifika sahibi kişi bu çalışmayı yapmalıdır. Sınıflandırma tespiti yapılırken hesaplama yöntemlerine, ilgili yönetmelik eklerine, istisnai durumlara, ürün veya ambalaj şekline dair ayrıcalıklara hakim olunmalıdır.

İstisnai durumların olmadığı, hesaplama yöntemine göre sınıflandırmanın tespit edildiği, bir karışım ürüne ait etiketleme şu basamaklarla yapılmalıdır;

* T.M.M.S.A.E. yönetmeliği ve eklerine ait hükümlere uygun risk cümleleri, güvenlik cümleleri ve uygun tehlike işaret(ler)i tespit edilmelidir.
* Ambalajın boyutuna göre etiketin olması gereken büyüklüğü tespit edilmelidir.
* Etiketin büyüklüğüne göre tehlike işaret(ler)inin büyüklüğü tespit edilmelidir.
* Türkiye pazarında ETİKET TÜRKÇE OLMALIDIR. Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların ihracatında, etiket, ihracatın yapılacağı ülkenin resmi dilinde veya dillerinde hazırlanır (T.M.M.S.A.E. yönetmeliği bölüm 6, madde 32).

ÖRNEK ETİKET: Genel olarak her türlü kimyasal için temel etiket bilgileri bu kısımları içerir. Bu örnek endüstriyel kullanıma sahip bir karışım için verilmiş olup, ürün nitelik, formül, form, kullanım alanı, ambalaj şekli vb. etkenler bilgi kısımlarını değiştirebilir.

Tehlike bilgilendirmesinin yapıldığı bu etiketlemenin yanı sıra “Nakliye Sınıflandırması” bilgi ve tehlike görsel(ler)inin de etikette verilmesi gerekebilir.

1) Eğer ürün limitli miktarlara girmiyorsa, dış ambalaj olmadan nakliyesi yapılıyorsa, her etiket üzerine UN numarası yazılmalıdır. Yukarıdaki örnek için “UN1719 CAUSTIC ALKALI LIQUID, N.O.S.” kullanılabilir.

Aynı zamanda ambalaj üzerinde aşağıdaki görseller olmalıdır.

2) Eğer ürün limitli miktarlara girmiyorsa, dış ambalajlı olarak nakliyesi yapılıyorsa, her iç etiket üzerine UN numarası yazılmalıdır. Dış ambalaj üzerine yukarıda belirtilen tehlike görselleri mevzuatta belirtilen ebatlarda eklenmelidir. Ayrıca yön belirten oklar kullanılmalıdır.

3) Ürün limitli miktarlar dahilinde ise aşağıdaki görsellerden uygun olanı tercih edilmelidir.

4) Dış ambalajda firma bilgileri ve net ağırlık da belirtilmelidir.

5) 450 litre kapasiteden fazla orta boy hacimli konteynerlerin (OHK) ve büyük ambalajların karşılıklı iki tarafı da işaretlenmelidir.
Ambalajların, BM Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşmasına göre UN ambalaj koduna sahip olması gerektiğini de belirtmek gerekir. Bu kodlama sisteminde ambalajın yapıldığı materyal, paket grubu, brüt ağırlık, ülkesi, firma kodu gibi bilgilere ulaşılmaktadır. Örneğin;
1 A 2 / Y 51 / S / D / 91 / 456 N

Piyasaya sunulan tehlikeli kimyasallara ait yönetmelik hükümlerine uygun yapılmış doğru etiketler, sadece firmanızın maddi cezalardan kurtulmasını sağlamaz. Ürünü elleçleyen insanlara ve çevreye verilen önemi gösterir, firma imajını arttırır.

Not: Etiketleme hakkında makalede belirtilen bilgiler, ilgili yönetmeliklerde belirtilen genel etiketleme hükümleri ve makale hazırlayıcısının rehber niteliğindeki açıklamaları olup, birebir ürünlerinize uyarlanamayabilir. İlgili uzman tarafından yapılacak inceleme ve tespitlerle ürüne özel en doğru etiketleme yapılabilir.

REFERANSLAR:
• *26 Aralık 2008 tarih, sayı 27092 (Mükerrer), TEHLİKELİ MADDELERİN VE MÜSTAHZARLARIN SINIFLANDIRILMASI, AMBALAJLANMASI VE ETİKETLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK
• European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road.

Bülent ÖZDEMİR
Bioyolog- Kimyasal Mevzuat Danışmanı